Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2011

Η ανάδυση του Ανοικτού Σχεδιασμού και της Ανοικτής Κατασκευής

Του MICHEL BAUWENS*


Οι αναγνώστες ίσως είναι εξοικειωμένοι με την ανάδυση και την εξάπλωση μιας νέας μορφής δημιουργίας αξίας, της ομότιμης παραγωγής (όπως ορίστηκε πρώτα από τον Yochai Benkler), στην οποία κοινότητες εθελοντών (αλλά επίσης, στην πράξη, οι περισσότεροι μισθωτοί δημιουργοί και προγραμματιστές άπαξ και το έργο τους είναι επιτυχές) δημιουργούν (ανοιχτό) περιεχόμενο ή (δωρεάν) λογισμικό, που είναι ελεύθερα προσβάσιμο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους. Το χαρακτηριστικό της ομότιμης παραγωγής είναι ότι οι παραγωγοί δημιουργούν προϊόντα σε τέτοια μορφή ώστε να αποτελούν κοινό αγαθό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να τροποποιηθεί από άλλους, οι οποίοι το επιστρέφουν βελτιωμένο στην κοινή “δεξαμενή”. [...]

Είναι πολύ δελεαστικό να περιορίσουμε αυτό το φαινόμενο στο χώρο της άυλης παραγωγής, αλλά θέλουμε να δείξουμε σε αυτό το άρθρο ότι η ίδια μέθοδος παραγωγής που έχει κυριαρχήσει στον κόσμο του λογισμικού ανοικτού κώδικα και του ελεύθερα διαθέσιμου περιεχομένου στο διαδίκτυο (συχνά δημιουργημένου από τον ίδιο το χρήστη), επηρεάζει πλέον βαθιά τον τρόπο που σκεφτόμαστε το σχεδιασμό, ακόμη και την παραγωγή.
Προτού περιγράψουμε αυτό το φαινόμενο, ας δώσουμε μερικούς ορισμούς, καθώς και μια βασική εξήγηση γιατί η ομότιμη παραγωγή έχει τόσο σημαντικό νόημα.

Η εμφάνιση του Διαδικτύου ως ενεργοποιητή της ομότιμης παραγωγής
Πριν την έλευση του Διαδικτύου ως ένα εργαλείο που μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί από τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους, υπήρχαν ήδη τρεις τρόποι σύλληψης της παραγωγής. Ο πρώτος είναι το, τώρα σχεδόν εξαφανισμένο, σύστημα που βασίζεται στο κράτος, όπως χαρακτηριστικά το σοβιετικό σύστημα, στο οποίο οι παραγωγικοί πόροι ήταν κρατική ιδιοκτησία, και όπου το κράτος οργάνωνε την παραγωγή και τη διάθεση των πόρων με βάση τον κεντρικό σχεδιασμό. Ο δεύτερος είναι, φυσικά, ο βασισμένος στην αγορά καπιταλισμός, στον οποίο τα μέσα παραγωγής ανήκουν σε ιδιώτες, οι εταιρείες είναι οργανωμένες εσωτερικά ως ιεραρχίες, και οι πόροι διατίθενται με βάση τα μηνύματα που δίνονται μέσω των τιμών της αγοράς. Αν το κέρδος είναι αρκετά σημαντικό, οι εταιρείες θα διαθέσουν πόρους προς αυτή την κατεύθυνση και θα μισθώσουν το απαραίτητο προσωπικό. Ο τρίτος, και λιγότερο αναπτυγμένος, είναι η συνεταιριστική παραγωγή, στην οποία οι εργαζόμενοι ή άλλα μέλη κατέχουν το συλλογικό κεφάλαιο, και έχουν κάποιες μορφές εσωτερικής λειτουργίας με περισσότερο δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Ωστόσο, τέτοιοι συνεταιρισμοί εξακολουθούν εν γένει να λειτουργούν εντός της αγοράς και υπόκεινται στις ίδιες εξωτερικές δυναμικές όπως και οι εταιρικές επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτής της ανάλυσης, επομένως, δεν θα εξετάσω τη συνεταιριστική παραγωγή ως ξεχωριστό τρόπο παραγωγής, αλλά μάλλον ως μια παραλλαγή της αγοράς.
Η ομότιμη παραγωγή, όμως, είναι πραγματικά μια νέα μορφή παραγωγής, η οποία βασίζεται στη δημιουργία κοινής αξίας.

Μπορεί να διαιρεθεί σε τρεις διαφορετικές διαδικασίες:
Από την πλευρά της εισόδου, έχουμε εθελοντικούς συντελεστές, οι οποίοι δεν χρειάζεται να ζητήσουν άδεια για να συμμετάσχουν, και χρησιμοποιούν ανοικτή και δωρεάν πρώτη ύλη που δεν έχει περιοριστικά πνευματικά δικαιώματα, έτσι ώστε να μπορεί ελεύθερα να βελτιωθεί και να τροποποιηθεί. [...]
Από την πλευρά της διαδικασίας, βασίζεται σε ένα σχεδιασμό συμπερίληψης, χαμηλές προϋποθέσεις συμμετοχής, ελεύθερα διαθέσιμη άρθρωση εργασιών αντί για λειτουργικές θέσεις εργασίας, και από κοινού επικύρωση της ποιότητας και της υπεροχής των εναλλακτικών λύσεων (το ονομάζω αυτό ομότιμη διακυβέρνηση).
Από την πλευρά του προϊόντος, δημιουργεί κοινά, χρησιμοποιώντας άδειες που διασφαλίζουν ότι η η προκύπτουσα αξία είναι διαθέσιμη σε όλους, και πάλι χωρίς άδεια. Αυτό το κοινό προϊόν, με τη σειρά του, αναδημιουργεί ένα νέο στρώμα ανοικτού και ελεύθερου υλικού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά. [...]

Αυτός ο τρόπος παραγωγής λειτουργεί επειδή ορισμένες τεχνικές συνθήκες έχουν δημιουργηθεί για την άυλη παραγωγή. Πρώτα απ' όλα, οι σύγχρονοι γνωσιακοί εργαζόμενοι, σε αντίθεση με τους εργάτες στα εργοστάσια, στην ουσία κατέχουν ή ελέγχουν τα δικά τους μέσα παραγωγής, δηλαδή τον εγκέφαλό τους, τους υπολογιστές τους, και την πρόσβαση στο κοινωνικοποιημένο δίκτυο που είναι το Διαδίκτυο. Δεδομένου ότι ελέγχουν τη δική τους συνεισφορά, είναι σε θέση να συνεισφέρουν εθελοντικά. Επειδή το περιεχόμενο και το λογισμικό μπορεί να αναπαραχθεί ψηφιακά, και το κόστος αυτής της αναπαραγωγής είναι οριακά αυτό της παραγωγής την πρώτη φορά, μπορεί να είναι καθολικά διαθέσιμα μέσω ψηφιακής αντιγραφής, ως εκ τούτου δεν είναι σπάνια, και έτσι λειτουργούν έξω από την ένταση της προσφοράς και της ζήτησης που είναι απαραίτητη για την αγορά. Λόγω του Διαδικτύου, είναι τώρα δυνατό να συντονιστεί φτηνά πλήθος ατόμων και μικρών ομάδων σε παγκόσμια κλίμακα, χωρίς να χρειάζεται κάποια κεντρική διοίκηση και ιεραρχίες ελέγχου.

Δεν είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό γιατί αυτή η μορφή της παραγωγής είναι πολύ παραγωγική. Οι προκαπιταλιστικοί τρόποι παραγωγής ήταν ουσιαστικά καταναγκαστικοί (δουλεία, δουλοπαροικία, κ.τλ.), και συνεπώς απαιτούσαν έναν ακριβό μηχανισμό εξαναγκασμού. Τέτοιες καθοδηγούμενες από το φόβο διαδικασίες ήταν πολύ επιζήμιες για την ώθηση και την καινοτομία, αναπαράγωντας τη μοιρολατρία ως γενική στάση. Ο καπιταλισμός, από την άλλη, βασιζόμενος στην ιδιοτέλεια και στην ανταλλαγή ίσης αξίας, δημιουργεί ένα θετικό εξωτερικό κίνητρο με βάση την αναμενόμενη απόδοση. Ωστόσο, τα κίνητρα εκλείπουν όταν ένα τέτοιο όφελος δεν είναι διαθέσιμο. Η καινοτομία στο πλαίσιο του στοχευμένου στο κέρδος χαρακτήρα του συστήματος δεν μπορεί παρά να είναι σχετική, καθώς βασίζεται στην ανάγκη να πεταχθούν εκτός ανταγωνισμού οι αντίπαλοι, αλλά κλονίζεται μόλις μια μονοπωλιακή κατάσταση επιτευχθεί. Τέλος, οι παράγοντες της αγοράς δίνουν προσοχή μόνο στο δικό τους συμφέρον, και είναι δομικά ανίκανοι να λαμβάνουν υπόψη τους εξωτερικούς παράγοντες. Με άλλα λόγια, ο στόχος της αγοράς δεν είναι η καινοτομία καθεαυτή, ούτε η παραγωγή καλών ή βέλτιστων προϊόντων˙ στην πραγματικότητα πολύ ενέργεια στις επιχειρήσεις είναι αφιερωμένη για να καταστήσουν τα προϊόντα τους μη-βέλτιστα. Για παράδειγμα, χαρακτηριστικό για το κλειστού κώδικα ή ιδιόκτητο λογισμικό είναι ότι απαγορεύεται να βελτιώσεις το προϊόν!

Η αντίθεση με τη δυναμική της ομότιμης παραγωγής δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη. Η ομότιμη παραγωγή βασίζεται σε παθιασμένα άτομα και ανοικτές κοινότητες που πασχίζουν για απόλυτη ποιότητα και καινοτομία, όχι μόνο για σχετική ποιότητα ή καινοτομία. [...]
Το επόμενο σημαντικό ερώτημα είναι: Μπορεί το μοντέλο αυτό να εξαχθεί, όπως είναι ή με προσαρμογές, στην παραγωγή υλικών αγαθών;

Η επέκταση της ομότιμης παραγωγής στον κόσμο της υλικής παραγωγής
Ο γενικός κανόνας για την κατανόηση αυτής της δυναμικής και του διαχωρισμού μεταξύ του άυλου και υλικού κόσμου είναι ο ακόλουθος:
Για κάθε άυλο έργο, εφόσον υπάρχει μια γενική υποδομή για τη συνεργασία και η ανοικτή και ελεύθερη εισροή είναι διαθέσιμη ή μπορεί να δημιουργηθεί, οι γνωσιακοί εργαζόμενοι μπορούν να εργαστούν μαζί σε ένα κοινό έργο.
Ωστόσο, για την παραγωγή υλικών αγαθών, υπάρχουν αναπόφευκτα τα κόστη του κεφαλαίου και χρειάζεται τουλάχιστον η ανάκτηση του κόστους. Πράγματι, τα εμπορεύματα αυτά είναι εξ ορισμού ανταγωνιστικά, δηλαδή αν είναι στην κατοχή ενός ατόμου, είναι πιο δύσκολο να μοιράζονται, και επίσης, όταν χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να αναπληρωθούν.
Λόγω αυτής της ουσιαστικής διαφοράς, μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε ότι η ίδια διαδικασία δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τις δύο πτυχές της παραγωγής των υλικών πραγμάτων.
Παρ' όλα αυτά -και αυτό είναι ένα βασικό επιχείρημα- κάτι που πρέπει να παραχθεί, πρώτα πρέπει να σχεδιαστεί. Και ο σχεδιασμός ενός υλικού αντικειμένου, είτε πρόκειται για ένα αυτοκίνητο, μια ηλιακή στέγη ή ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα, είναι μια άυλη διαδικασία που βασίζεται σε ένα λογισμικό, εξαρτώμενη από συνεργαζόμενους εγκεφάλους. Έτσι, το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό είναι μια συνεργασία μεταξύ κοινοτήτων ανοικτού σχεδιασμού από τη μία πλευρά, και κατασκευαστικών βιομηχανιών από την άλλη πλευρά. Αυτό είναι πράγματι αυτό που συμβαίνει και αναδύεται σε παγκόσμια κλίμακα. [...]

Στο βιβλίο-ορόσημο του Eric von Hippel Ο Εκδημοκρατισμός της Καινοτομίας έχουν καταγραφεί πολλά επίπεδα της εν λόγω συνεργασίας. Παρ' όλα αυτά, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες για να επιτευχθεί αυτό. Πρώτα απ ' όλα, υπάρχουν πολύ πιο σημαντικοί βρόχοι ανάδρασης που είναι απαραίτητοι μεταξύ σχεδιασμού και παραγωγής, καθώς τα πραγματικά προϊόντα πρέπει να δοκιμάζονται στον φυσικό κόσμο. Επίσης, τα εργαλεία είναι διαφορετικά, και απαιτείται να είναι διαθέσιμα 3D-based εργαλεία σχεδιασμού, όπως το CAD/CAM, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται βίντεο για να δείξουν τις πρακτικές της χρήσης, και θα πρέπει να υπάρξει πολύ πιο μακρινή συνεργασία σε πραγματικό χρόνο. Αλλά δύσκολο δεν σημαίνει αδύνατο! [...]

Για να πραγματοποιηθεί αυτός ο σημαντικός ανασχηματισμός, ωστόσο, είναι επίσης απαραίτητο να συλλάβουμε την υλική παραγωγή με έναν περισσότερο αρθρωτό τρόπο. Αυτή είναι η προσέγγιση, για παράδειγμα, των Bug Labs, που προσφέρουν μια ηλεκτρονική διάταξη η οποία μπορεί να συντεθεί αρθρωτά, δίνοντας τη δυνατότητα στον καθένα να επιλέξει τα ιδιαίτερα κομμάτια που πρέπει να συναρμοστούν. Έτσι, αντί να φανταστούμε μια κοινότητα σε συνεργασία με μία εταιρεία, όπως γίνεται σε πολλά συν-σχεδιασμένα και συν-δημιουργημένα έργα, ας φανταστούμε μάλλον μια παγκόσμια κοινότητα “μαστόρων”, αλλά και μια παγκόσμια κοινότητα οικιακών παραγωγών, που μπορούν να “κατεβάσουν” από το διαδίκτυο το σχεδιασμό και να παράγουν τα αντικείμενα σε τοπικό επίπεδο.
Η επίτευξη μια τέτοιας ριζικής αλλαγής της αντίληψης για το πώς κατασκευάζουμε πράγματα, θα απαιτούσε έναν ριζικό επανασχεδιασμό του συνόλου της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας, και όσο απίθανο ακούγεται τόσο, στην πραγματικότητα, ήδη συμβαίνει. [...]

Η κατανομή στην ανοικτή κατασκευή
Η βιομηχανία υπόκειται στην ίδια διαδικασία σμίκρυνσης όπως κάποτε και οι υπολογιστές.
Σκεφτείτε τις εξής βασικές τάσεις:
Η δι' αλληλογραφίας κατεργασία σημαίνει ότι μπορείτε να σχεδιάσετε το δικό σας προϊόν, και μια εταιρεία θα παραδώσει στη συνέχεια το κομμάτι στο κατώφλι σας. Η κατασκευή στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας σημαίνει ότι όχι μόνο μπορείτε να σχεδιάσετε το δικό σας προϊόν, αλλά και να το παράγετε εσείς οι ίδιοι. Αυτό είναι ήδη δυνατό, λόγω των εξελίξεων στη 3D εκτύπωση, σύμφωνα με την οποία πλαστικά σχέδια μπορούν να παραχθούν με όλο και φθηνότερα μηχανήματα. Η ίδια η βιομηχανία χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο ταχείες και ευέλικτες παραγωγικές τεχνικές, οι οποίες απαιτούν μια ριζικά νέα φιλοσοφία σχετικά με τις μηχανές: όχι τόσο υπερεξειδίκευση, υψηλή δαπάνη και συγκέντρωση, αλλά μάλλον παραγωγή μέσω μιας γενικής μηχανής που μπορεί να προσαρμοστεί γρήγορα και ανέξοδα σε νέες ανάγκες και διαδικασίες. Καθώς τέτοιες μηχανές γίνονται μικρότερες, περισσότερο διαδεδομένες και φθηνότερες, η διαθεσιμότητά τους για την τοπική παραγωγή θα αυξηθεί δραματικά. Η προσωπική κατασκευή, όπως αναπτύσσεται μέσω των κοινοτήτων FabLab και το RepRap, αποτελεί την κατάληξη μιας τέτοιας διαδικασίας.

Δικτυώνοντας τον φυσικό κόσμο
Βλέπουμε την ίδια καινοτομία στον τομέα των χρηματοπιστωτικών κεφαλαίων. Μετά από την κατάρρευση του χρέους, βλέπουμε μια ισχυρή ώθηση για να γίνει η χρηματοδότηση περισσότερο διαθέσιμη με ένα κατανεμημένο τρόπο. Μία από τις τάσεις είναι φυσικά ο κοινωνικός δανεισμός, που επιτρέπει σε άτομα να δανείζουν το ένα το άλλο. Μία άλλη είναι η ισχυρή αναβίωση των συμπληρωματικών νομισμάτων με βάση την αμοιβαία πίστωση. Το πλεονέκτημα είναι ότι αυτή η πίστωση δημιουργείται από τους ίδιους τους συμμετέχοντες, χωρίς να χρειάζεται να εξαρτώνται από το πιο σπάνιο επίσημο νόμισμα, και έτσι επιτυγχάνεται η ανεξαρτησία από τις κεντρικές τράπεζες. Τα συμπληρωματικά νομίσματα είναι επίσης γνωστά για το ότι κρατούν το μεγαλύτερο μέρος των χρηματοοικονομικών ροών εντός των τοπικών κοινοτήτων. Έτσι, η νέα εικόνα γίνεται σαφέστερη: φθηνότερα εργαλεία παραγωγής, σε συνδυασμό με peer-to-peer** χρηματοδότηση και peer-to-peer νομίσματα, μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε την υλική παραγωγή πολύ πιο κοντά στο σημείο της ανάγκης. Αυτή η ενδεχόμενη επανατοπικοποίηση δεν είναι, ωστόσο, οπισθοδρομική, αλλά υψηλής τεχνολογίας, και δεν δημιουργεί απομόνωση, επειδή εξαρτάται εξίσου από παγκόσμιες δεξιότητες και κοινότητες ανοικτού σχεδιασμού που λειτουργούν στην κλίμακα του κόσμου.
Έτσι, το όραμα γίνεται σαφέστερο. Έχουμε ήδη μία peer-to-peer τεχνολογική και επικοινωνιακή υποδομή, και νέα οργανωτικά μοντέλα που βασίζονται στην ανοικτή συνεργασία όσον αφορά την τεχνογνωσία, το λογισμικό και το σχεδιασμό. Έχουμε αύξηση της πρόσβασης σε περισσότερο κατανεμημένο μηχανικό εξοπλισμό, που μας επιτρέπει να φανταστούμε μια περισσότερο τοπικοποιημένη παραγωγή τέτοιων ανοικτών σχεδίων. Έχουμε πολύ χαμηλότερες κεφαλαιακές ανάγκες, αλλά όταν χρειάζονται κεφάλαια για την ανάκτηση του κόστους της υλικής παραγωγής, έχουμε πρόσβαση σε πολύ περισσότερα διαθέσιμα κεφάλαια μέσω της αμοιβαίας πίστωσης και του κοινωνικού δανεισμού. Καμία από αυτές τις τάσεις δεν έχει υλοποιηθεί πλήρως, αλλά, αν και θεωρητικά μπορεί να εκτροχιαστούν, υπάρχουν πολύ ισχυρές ενδείξεις ότι κινούνται και εξελίσσονται προς αυτή την κατεύθυνση.

P2P Ενέργεια
Τι άλλο χρειαζόμαστε; Λοιπόν, το στοιχείο που λείπει δεν είναι δύσκολο να το μαντέψετε, είναι ένα κατανεμημένο P2P ενεργειακό δίκτυο!
Η λογική για τη διανεμημένη ενέργεια είναι αρκετά απλή δεδομένου ότι επιτρέπει στους ανθρώπους να έχουν τα εργαλεία για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας˙ σημαίνει, επίσης, ανεξαρτησία από κεντρικές επιχειρήσεις και υποστήριξη της τοπικής παραγωγής, η οποία είναι σημαντική πτυχή στο πλαίσιο που περιγράφουμε. Πλεονάζουσα ενέργεια μπορεί να δοθεί, να ανταλλαχθεί ή να πωληθεί, με το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι όσοι από εμάς χρησιμοποιούν αποδεδειγμένα λιγότερη ενέργεια θα έχουν εισόδημα από αυτούς που χρησιμοποιούν υπερβολική ενέργεια.

Συμπερασματικά
Ελπίζω οι αναγνώστες αυτής της επισκόπησης να έχουν τώρα μια σαφέστερη εικόνα για το πώς ένας peer-to-peer κόσμος μπορεί να διαμορφωθεί. Θα αποτελείται από κοινότητες ανοικτής γνώσης, ανοικτού λογισμικού και ανοικτού σχεδιασμού, των οποίων τα μέλη θα συνδέονται με φορείς παραγωγής (εταιρείες, συνεταιρισμοί), οι οποίοι θα χρηματοδοτούν τα μέλη τους άμεσα, αλλά και έμμεσα υποστηρίζοντας την υποδομή της συνεργασίας για τα κοινά αγαθά από τα οποία εξαρτώνται, και θα κατανέμουν τα οφέλη έτσι ώστε αυτά να επιστρέφουν στις κοινότητες. Οι παραγωγικοί φορείς θα ήταν σε θέση να παράγουν σε τοπικό επίπεδο, με τη χρήση ενέργειας από ένα peer-to-peer δίκτυο, καθώς και με χρήση peer-to-peer νομισμάτων για την ανταλλαγή των ανταγωνιστικών προϊόντων, ενώ άυλα και πολιτιστικά αγαθά θα είναι ελεύθερα διαθέσιμα για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Αυτό δεν είναι μια ουτοπία, αλλά απόλυτη αναγκαιότητα για την επιβίωση του πλανήτη μας.
Πράγματι, κάνουμε δύο πράγματα λάθος, και πρέπει να τα αναιρέσουμε:
Πιστεύουμε ότι η φύση είναι άπειρη, κάτι που είναι ψευδές, και έτσι δημιουργούμε μια ψευδο-αφθονία που καταστρέφει τον πλανήτη. Πιστεύουμε ότι τα διανοητικά και πολιτιστικά αγαθά πρέπει να καθίστανται με τεχνητό τρόπο σπάνια, με αποτέλεσμα να παραλύει η κοινή χρήση των καινοτομιών. Αν μπορέσουμε να ανατρέψουμε και τα δύο, συνδυάζοντας την αναγνώριση της πραγματικής σπάνης των υλικών αγαθών με την πραγματική αφθονία των άυλων αγαθών, θα έχουμε έναν νέο και βιώσιμο πολιτισμό, βασισμένο στις peer-to-peer αρχές.


* Ο Michel Bauwens είναι θεωρητικός των δικτύων peer-to-peer, συγγραφέας και ερευνητής.

**ΣτΜ: Το peer-to-peer (ή P2P) είναι ένα μοντέλο δικτύου που προέρχεται από το χώρο των υπολογιστών, αλλά έχει γενικότερες εφαρμογές. Ένα δίκτυο υπολογιστών peer-to-peer επιτρέπει σε πολλούς υπολογιστές να μοιράζονται τους πόρους τους ισοδύναμα, ενώ όλοι οι κόμβοι του δικτύου έχουν ίσα δικαιώματα.

Μετάφραση: Δ.Κ.

Το πρωτότυπο κείμενο: https://snuproject.wordpress.com/2011/12/17/the-emergence-of-open-design-and-open-manufacturing-we_magazine/



Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2011

ΕΣΥ ΘΑ ΔΟΥΛΕΥΕΣ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΛΗΡΩΝΕΣΑΙ;


ΕΣΥ ΘΑ ΔΟΥΛΕΥΕΣ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΛΗΡΩΝΕΣΑΙ;

Η αλυσίδα παιδικών ρούχων DRAM, με παραρτήματα σε όλη τη χώρα, υποχρεώνει τους εργαζόμενους να δουλεύουν υπερωριακά τις ημέρες των γιορτών χωρίς να τις πληρωθούν, και χωρίς να τους δίνει ρεπό για τις ώρες αυτές ή να τις υπολογίζει ως χρωστούμενες. Ο όμιλος ΦΟΥΡΛΗ, στον οποίο ανήκει αυτή η αλυσίδα καταστημάτων όπως και τα ΙΚΕΑ-ΙΝTERSPORT μέσω της TRADE STATUS, επέλεξε τις γιορτές και αυτή την περίοδο, χρησιμοποιώντας το φόβο της ανεργίας, να εκμεταλλευτεί ακόμη περισσότερο τους ήδη χαμηλόμισθους υπαλλήλους του.

Οι επιχειρήσεις και τα αφεντικά με πρόσχημα την οικονομική κρίση που οι ίδιοι δημιούργησαν, συνεχίζουν το μπαράζ των ανελέητων οικονομικών πιέσεων, επιβάλλοντας στους εργαζόμενους όρους εργασιακής σκλαβιάς και εξωθώντας τους στην εξαθλίωση και στην φτώχεια. Το κράτος, στην υπηρεσία των αφεντικών, προχωρά σε κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και των επιδομάτων, υποχρεώνει τους εργαζόμενους να υπογράφουν ατομικές συμβάσεις και επιτρέπει τον εκβιασμό της ανεργίας για όσους αρνoύνται αυτό το καθεστώς. Οι επιχειρήσεις καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να δημιουργήσουν ένα φτηνό εργατικό δυναμικό, χειραγωγημένο και όσο το δυνατόν πιο προσαρμόσιμο στις εργασιακές συνθήκες που επικρατούν μέσα στις «γαλέρες» τους, έτσι ώστε να μην χάσουν ούτε ένα ευρώ από τα προσδοκώμενα κέρδη τους, αλλά όσο γίνεται να τα αυξήσουν, αντιτάσσοντας το φόβο της ανεργίας.

Απαιτούμε από τον όμιλο ΦΟΥΡΛΗ να σταματήσει τον εκβιασμό προς τους εργαζόμενους, που έχει ως στόχο το δικό του κέρδος. Σε αυτή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχουν κηρύξει, όπου νόμοι και δικαιώματα χρόνων συρρικνώνονται και καταπατούνται, κανένας εργαζόμενος και καμία εργαζόμενη δεν πρέπει να μείνουν μόνοι.

Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΠΛΟ ΜΑΣ


εργατική εφημερίδα ΔΡΑΣΗ

Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2011

Καταλάβετε την παραγωγή


Του RICHARD WOLFF

Καθώς το κίνημα «Occupy» αναπτύσσεται, επιδιώκει λύσεις για τα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα, τα εκθέτει και αντιτίθεται σε αυτά. Για πολλούς, το ίδιο το καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα είναι το βασικό πρόβλημα. Θέλουν αλλαγή προς ένα άλλο σύστημα, αλλά όχι προς την παραδοσιακή σοσιαλιστική εναλλακτική λύση (π.χ., ΕΣΣΔ ή Κίνα). Το σύστημα αυτό φαίνεται επίσης να χρειάζεται βασικές αλλαγές.

Η κοινή λύση που προτείνουν αυτοί οι ακτιβιστές είναι να αλλάξουμε τις ρυθμίσεις της παραγωγής και στα δύο συστήματα από το μηδέν. Κάθε επιχείρηση πρέπει να εκδημοκρατιστεί. Οι εργαζόμενοι πρέπει να καταλάβουν τις επιχειρήσεις τους, από τη λειτουργία τους έως τη διοίκησή τους. Αυτό θα καταργήσει το καπιταλιστικό εκμεταλλευτικό σύστημα (εργοδότης-εργαζόμενοι), όπως οι ιστορικοί προκάτοχοί μας κατάργησαν τα παράλληλα εκμεταλλευτικά συστήματα της δουλείας (κύριος-σκλάβος) και της φεουδαρχίας (άρχοντας-δουλοπάροικος).

Στις αυτοδιευθυνόμενες από τους εργαζομένους επιχειρήσεις, αυτοί που παράγουν συμμετέχουν επίσης στο σχεδιασμό, τη διεύθυνση και τη διάθεση των κερδών: δεν υπάρχει εκμετάλλευση των εργαζομένων από άλλους. Οι εργαζόμενοι συμμετέχουν ισότιμα στη λήψη όλων των αποφάσεων. Η παλιά καπιταλιστική ελίτ -των μεγάλων εταιρικών μετόχων και των διοικητικών συμβουλίων που αυτοί επιλέγουν- δεν θα μπορεί πλέον να αποφασίζει τι, πώς, και πού να παράγεται και πώς να χρησιμοποιούνται τα κέρδη των επιχειρήσεων. Αντί γι' αυτό, οι εργαζόμενοι -σε συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες που είναι αλληλένδετες με τις επιχειρήσεις τους- θα παίρνουν όλες αυτές τις αποφάσεις δημοκρατικά.

Μόνο έτσι θα μπορούσε να αποφευχθεί η επανάληψη για μια ακόμη φορά του καπιταλιστικού κύκλου: (1) οικονομική άνθηση που εκρήγνυται σε κρίση, που ακολουθείται από (2) μαζικά κινήματα για μεταρρυθμίσεις κοινωνικής πρόνοιας και οικονομικές ρυθμίσεις, που ακολουθείται από (3) καπιταλιστές που χρησιμοποιούν τα κέρδη τους για να ακυρώσουν την επίτευξη μεταρρυθμίσεων και κανονισμών, που ακολουθείται από (1) και πάλι, την επόμενη καπιταλιστική άνθηση, διάρρηξη, και κρίση. Στις ΗΠΑ, ο καπιταλισμός από το κραχ του 1929 εμφανίζει αυτόν τον κύκλο.

Στις εκδημοκρατισμένες επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που επωφελούνται από τις μεταρρυθμίσεις στις οποίες διατίθενται τα κέρδη της επιχείρησης. Δεν υπάρχει ξεχωριστή κατηγορία εργοδοτών που χρησιμοποιούν τα κέρδη των επιχειρήσεων για να αναιρέσουν τις μεταρρυθμίσεις και τους κανονισμούς που επιτεύχθηκαν από τους εργαζόμενους. Το αντίθετο μάλιστα, οι αυτοδιευθυνόμενοι εργαζόμενοι θα πληρώνουν φόρους μόνον εάν το κράτος διασφαλίζει αυτές τις μεταρρυθμίσεις και τους κανονισμούς. Στις εκδημοκρατισμένες επιχειρήσεις δεν θα επιτρέπονται οι ανισότητες εισοδήματος και περιουσίας (και, συνεπώς, οι ανισότητες ισχύος και πολιτισμικής πρόσβασης) που σήμερα διασχίζουν τον καπιταλιστικό κόσμο.

Στα σοσιαλιστικά συστήματα, του παρελθόντος και του παρόντος, απαιτείται επίσης εκδημοκρατισμός των επιχειρήσεων. Η κοινωνικοποίηση της παραγωγικής ιδιοκτησίας μαζί με τον κεντρικό σχεδιασμό, σε αυτά τα συστήματα, (έναντι της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και της αγοράς στον καπιταλισμό) άφησε πάρα πολύ ασύμμετρη ισχύ συγκεντρωμένη στο κράτος. Επιπλέον, οι μεταρρυθμίσεις (εγγυημένη απασχόληση και βασική κοινωνική πρόνοια, πολύ μικρότερη ανισότητα εισοδήματος και πλούτου, κλπ.) που επιτεύχθηκαν με τις σοσιαλιστικές επαναστάσεις αποδείχθηκαν επισφαλείς. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι αγορές επέστρεψαν τελικά και αναίρεσαν πολλές από αυτές τις μεταρρυθμίσεις.

Τα παραδοσιακά προβλήματα του σοσιαλισμού απορρέουν και από αυτή την αντιδημοκρατική οργάνωση της παραγωγής. Οι εργαζόμενοι στις κοινωνικοποιημένες κρατικές επιχειρήσεις δεν είχαν αυτοδιεύθυνση· δεν αποφάσιζαν συλλογικά τι, πώς, και πού να παράγουν, ούτε τι να κάνουν με τα κέρδη. Αντί γι' αυτό, κρατικοί αξιωματούχοι αποφάσιζαν τι, πώς, και πού να παράγεται και πώς να διατίθενται τα κέρδη. Αν οι σοσιαλιστικές επιχειρήσεις ήταν εκδημοκρατισμένες, τα έσοδα του κράτους θα εξαρτώνταν από τη συλλογική αυτοδιεύθυνση των εργαζομένων. Αυτό θα θεσμοποιούσε έναν πραγματικό, συγκεκριμένο έλεγχο από τα κάτω για την εξισορρόπηση της κρατικής εξουσίας από τα πάνω.

Οι αυτοδιευθυνόμενες από τους εργαζόμενους επιχειρήσεις είναι μια λύση που στηρίζεται στην ιστορία και του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού. Η δημιουργία αυτοδιευθυνόμενων από τους εργαζόμενους επιχειρήσεων ολοκληρώνει ό,τι οι περασμένες δημοκρατικές επαναστάσεις ξεκίνησαν με τη μετακίνηση των κοινωνιών πέρα από μοναρχίες και απολυταρχίες. Ο εκδημοκρατισμός της παραγωγής μπορεί να πάει επιτέλους τη δημοκρατία πέρα από το να είναι απλώς ένα εκλογικό τελετουργικό που διευκολύνει τη διοίκηση του 99% από το 1%.

*Ο Richard D. Wolff είναι καθηγητής Οικονομικών στο University of Massachusetts και επισκέπτης καθηγητής στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του New School University της Νέας Υόρκης.


Μετάφραση: Κ.Χ.

Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου 2011

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΤΣΑΚΗ


Κεφαλαιοκρατική παγκοσμιοποίηση και Κοινωνική οικουμενικότητα

Θα χρησιμοποιήσω δύο όρους για να διακρίνω δύο διαλεκτικά αντιτιθέμενες καταστάσεις:
τον όρο κεφαλαιοκρατική παγκοσμιοποίηση, αναφερόμενος στο κυρίαρχο καθεστώς, και
τον όρο κοινωνική οικουμενικότητα, αναφερόμενος στο αναπτυσσόμενο κοινωνικό κίνημα.
Με τον δεύτερο όρο εννοώ ότι «μία είναι η πατρίδα όλων, η γη ολόκληρη, και ένα σπίτι εί-
ναι ο κόσμος», όπως έλεγαν οι επικούρειοι πριν από 23 αιώνες.

Αλλά ο όρος «παγκοσμιοποίηση» είναι αμφιλεγόμενος. Υπάρχει μια αντιπαράθεση. Από τη
μια πλευρά είναι εκείνοι που χρησιμοποιούν τον όρο λέγοντας ότι στο τέλος του αιώνα που
διανύουμε δεν θα υπάρχουν εθνικές οικονομίες. Η νέα τεχνολογία (ηλεκτρονική), η νέα σχέ-
ση του χρηματικού κεφάλαιου με το παραγωγικό (κυριαρχία του χρηματικού) και η νέα σχέ-
ση παραγωγικού και εμπορικού κεφαλαίου σε αυτό το πλαίσιο, καθιστούν τα κρατικά σύνο-
ρα χωρίς οικονομική υπόσταση. Και από την άλλη, είναι εκείνοι που λένε το αντίθετο απορ-
ρίπτοντας τον όρο. Ξεκινώντας από το ότι οι σύγχρονες οικονομίες όχι μόνο δεν είναι περισ-
σότερο διεθνοποιημένες, σε σύγκριση με αυτές των αρχών του προηγούμενου αιώνα, αλλά
στους περισσότερους τομείς είναι λιγότερο διεθνοποιημένες, λένε ότι η παγκοσμιοποίηση
είναι κενή περιεχομένου ως έννοια διακεκριμένη από διεθνοποίηση που είναι εγγενής στο
κεφαλαιοκρατικό σύστημα, καθώς το σημερινό στάδιο της διεθνοποίησης δεν διαφέρει δο-
μικά από τα προηγούμενα ιστορικά της στάδια.

Σε ό,τι λέω εδώ η παγκοσμιοποίηση διαφέρει δομικά από τη διεθνοποίηση και η διαφορά
αυτή συνίσταται στα εξής δύο: (α) κατ’ αντίθεση με την πρώτη από τις παραπάνω προσεγγί-
σεις, τα κρατικά σύνορα διατηρούν την οικονομική τους υπόσταση, αλλά (β) κατ’ αντίθεση
και με τη δεύτερη προσέγγιση, η πολιτειακή συγκρότηση της σύγχρονης κεφαλαιοκρατικής
κοινωνίας σε κράτος και η οικονομική της οργάνωση υπερβαίνουν το εθνικό επίπεδο —η
κρατική δομή σήμερα είναι τριαδική: τοπική, εθνική και υπερεθνική. Το υπερεθνικό μέρος
της δομής αυτής όμως, εντός του οποίου αίρεται η εθνική κυριαρχία, έχει μεν παγκόσμιο
αλλά όχι οικουμενικό χαρακτήρα. Δηλαδή έχει τον χαρακτήρα μιας παγκόσμιας κρατικής
δικτύωσης, παράλληλης με άλλες ανισόμετρα και ανταγωνιστικά αναπτυσσόμενες δικτυώ-
σεις. Δεν έχει τον χαρακτήρα ενός παγκόσμιου κράτους.

Αστική δημοκρατία και ολιγαρχία του πλούτου

Η παγκοσμιοποίηση, με αυτή την έννοια του όρου, συνδέεται με μια καθοριστική πολιτεια-
κή διεργασία: την ανατροπή της αστικής δημοκρατίας από την ολιγαρχία του πλούτου. Το
αναδυόμενο τριαδικό κράτος είναι ολιγαρχικό, όχι δημοκρατικό· και η ολιγαρχία αυτή είναι
—δεν μπορεί παρά να είναι στο κεφαλαιοκρατικό κοινωνικό σύστημα— ολιγαρχία του
πλούτου. Και είναι ολιγαρχικό το αναδυόμενο κράτος και στα τρία επίπεδα της συγκρότη-
σής του: το υπερεθνικό, το μη κυρίαρχο εθνικό και το υπό διττή κυριότητα, εθνική και υπε-
ρεθνική, τοπικό.

Λίγοι είναι σήμερα εκείνοι που έχουν συνείδηση της ολιγαρχικής ανατροπής. Για πολλούς
δεν υπάρχει παρά μια «κρίση της δημοκρατίας», που οφείλεται στη φθορά του πολιτικού
συστήματος και τη διαφθορά των πολιτικών. Και η κρίση αυτή θέτει ως καθήκον την «απο-
κατάσταση της δημοκρατίας». Και επειδή στη σύγχρονη «δημοκρατία», «δήμος» ήταν το
έθνος στο καθεστώς της εθνικής κυριαρχίας, το καθήκον είναι η αποκατάσταση του δημο-
κρατικού εθνικού κράτους. Όλο το πολιτικό φάσμα εκπροσωπείται στην άποψη αυτή. Με
ένα μέρος της αριστερής του πτέρυγας να θεωρεί ότι η «αποκατάσταση της δημοκρατίας»
σήμερα έχει ως συνθήκη τον ταξικό μετασχηματισμό της εθνικής δημοκρατίας από «αστική»
σε «εργατική». Όσοι σκεπτόμενοι με αυτόν τον τρόπο αναγνωρίζουν την παγκοσμιοποίηση,
τη συνδέουν με την «κρίση της δημοκρατίας». Γι’ αυτούς το αίτημα της «αποκατάστασης της
δημοκρατίας» διαμεσολαβείται από την «αποπαγκοσμιοποίηση»: την επιστροφή στο εθνικό
κράτος. Υπάρχουν όμως, όπως είπαμε, και εκείνοι που δεν αναγνωρίζουν την παγκοσμιο-
ποίηση. Γι’ αυτούς το αίτημα «αποκατάστασης της δημοκρατίας» είναι άμεσο.

Αλλά είμαστε και εμείς που έχουμε συνείδηση ότι η επιστροφή στο εθνικό παρελθόν δεν
είναι παρά μια ιδεολογική πλάνη, δεν έχει πραγματική βάση. Και ότι αυτό ισχύει τόσο για
τις εντός του συστήματος πολιτικές κινήσεις που διαχειρίζονται τη νέα μεγάλη του κρίση,
όσο και για το αντιτιθέμενο προς το σύστημα κοινωνικό κίνημα, που υπερβαίνει τη σημερι-
νή κατάσταση. Εμείς που θεωρούμε ότι η επιστροφή στο καθεστώς της εθνικής κυριαρχίας
δεν είναι δυνατή —ότι η τριαδική δομή, τοπική-εθνική-υπερεθνική, είναι η τελική δομή του
σύγχρονου κράτους— εμείς, λοιπόν, θεωρούμε επίσης ότι δεν είναι δυνατή η επιστροφή
στο καθεστώς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, της δημοκρατίας που αναπτύχθηκε στο
πλαίσιο της εθνικής κυριαρχίας.

Άμεση δημοκρατία

Το τέλος της εθνικής κυριαρχίας και της αντίστοιχης προς αυτήν αντιπροσωπευτικής δημο-
κρατίας είναι για μας η αρχή της άμεσης δημοκρατίας. Στην ολιγαρχία του πλούτου, την πο-
λιτεία που διαδέχεται σήμερα την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, δεν αντιτίθεται η φθαρ-
μένη πλέον αντιπροσωπευτική δημοκρατία, αλλά η αναδυόμενη από τα πολιτικά χαλάσμα-
τα της φθοράς άμεση δημοκρατία.
Ο όρος «άμεση δημοκρατία», στην επίσημη πολιτική συζήτηση, αναφέρεται συνήθως σε μια
εκδοχή της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, κατά την οποία οι πολιτικοί αντιπρόσωποι
βρίσκονται σε άμεση σχέση με τους πολίτες κατά δύο τρόπους: πρώτον, το δημοψήφισμα,
που προκηρύσσεται από τη βουλή των αντιπροσώπων ή με πρωτοβουλία των πολιτών σε
ζητήματα της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας· δεύτερον, με τη συμμετοχή των
πολιτών στην άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας. Η έννοια της άμεσης δημοκρατίας εδώ
είναι διαφορετική: άμεση δημοκρατία είναι η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ σε αντιδιαστολή με την ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.

Κράτος και κοινωνικός χώρος

Για να συζητηθεί η διαφορά ανάμεσα στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία σε όλες τις εκδο-
χές της —της λεγόμενης «άμεσης δημοκρατίας» συμπεριλαμβανόμενης— και στη δημοκρα-
τία των προσώπων —τη χωρίς εισαγωγικά άμεση δημοκρατία— πρέπει να γίνει κατανοητή η
διαφορά ανάμεσα στον πολιτικό χώρο, που είναι μέρος του κράτους και τον δημόσιο χώρο
που είναι μέρος του κοινωνικού χώρου. Γιατί η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ενώ η άμεση δημοκρατία είναι ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Ας δούμε, λοιπόν, τη διαφορά ανάμεσα στο κράτος και τον κοινωνικό χώρο.

Ο Γκράμσι ορίζει το κράτος ως ενότητα της ιδιωτικής κοινωνίας (societa civile) και της πολι-
τικής κοινωνίας (societa politica). Στη διαίρεση αυτή του κράτους η ιδιωτική κοινωνία συ-
γκροτείται μέσω της διαπλοκής μιας πολλαπλότητας σχέσεων της ιδιωτικής εξουσίας, προ-
σωπικών, οικονομικών και ιδεολογικών. Ενώ η πολιτική κοινωνία συγκροτείται από τη δια-
λεκτική των σχέσεων της διττής πολιτικής εξουσίας: της εξουσία της πολιτείας πάνω στους
υπηκόους (πολίτες ή μη), τη νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική εξουσία, και της εξουσί-
ας των πολιτών πάνω στην πολιτεία, που εκτείνεται από τον ορισμό των πολιτικών αντιπρο-
σώπων έως την ανατροπή του πολιτεύματος. Σύμφωνα με τον ορισμό αυτόν, το κράτος ορί-
ζεται από τη διαλεκτική ιδιωτικό/πολιτικό, ως διαλεκτική της κρατικής εξουσίας.

Ο κοινωνικός χώρος, από την άλλη πλευρά, ορίζεται από τη διαλεκτική προσωπικό/δημόσιο,
ως διαλεκτική της ανθρώπινης επικοινωνίας. Πέρα από τη διαλεκτική της κρατικής εξουσίας,
πριν από αυτήν, συγχρόνως με αυτήν και μετά το ενδεχόμενο τέλος της, υπάρχει μια διαλε-
κτική της ανθρώπινης επικοινωνίας κατά την οποία ο κοινωνικός χώρος διακρίνεται σε προ-
σωπικό και δημόσιο. Προσωπικός χώρος, είναι ο χώρος στον οποίο το κοινωνικό υποκείμενο
συγκροτείται σε ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΡΟΣΩΠΟ. Δημόσιος χώρος είναι ο χώρος στον οποίο πραγματώνε-
ται η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ των κοινωνικών υποκειμένων, όπου το καθένα συναντά το κάθε
άλλο. Χαρακτηριστικοί χώροι στη διαλεκτική αυτή, είναι ο προσωπικός χώρος του σπιτιού
και ο δημόσιος χώρος της πόλης. Οι δύο καταστατικές περιοχές του κοινωνικού χώρου, η
δημόσια και η προσωπική, αλληλοεξαρτώνται κυκλικά: το κοινωνικό υποκείμενο συγκροτεί-
ται σε ελεύθερο πρόσωπο μόνο υπό τον όρο της ελεύθερης συνάντησής του με άλλα κοινω-
νικά υποκείμενα· και, συμμετρικά, η ελεύθερη συνάντηση των κοινωνικών υποκειμένων
υπάρχει μόνο υπό τον όρο ότι τα κοινωνικά υποκείμενα είναι συγκροτημένα σε ελεύθερα
πρόσωπα. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τους ενηλίκους, ισχύει και για τα παιδιά από τη
στιγμή που αρχίζουν να περπατάνε. Η σημασία της κυκλικότητας είναι ότι η ελευθερία του
προσώπου δεν είναι ατομική ελευθερία, είναι κοινωνική ελευθερία.

Το κράτος, λοιπόν, καθορίζεται από τη διάκριση της κρατικής εξουσίας σε ιδιωτική και πολι-
τική, στην οποία αναφέρεται η διάκριση ιδιωτικό/πολιτικό. Ενώ ο κοινωνικός χώρος καθορί-
ζεται από τη διάκριση της κοινωνικής ελευθερίας σε ελευθερία του προσώπου και ελευθε-
ρία της συνάντησης των προσώπων, στην οποία αναφέρεται η διάκριση προσωπικό / δημό-
σιο.

Θα ήθελα στο σημείο αυτό να παρατηρήσω ότι η κυριαρχούσα στον πολιτικό και τον επι-
στημονικό λόγο μονοδιάστατη διάκριση ιδιωτικό/δημόσιο είναι συγχυτική των δύο διακρί-
σεων που μόλις έκανα: ιδιωτικό/πολιτικό και προσωπικό/δημόσιο. Και ότι η σύγχυση αυτή
έχει μια ιδεολογική χρησιμότητα καθώς οδηγεί στην ταύτιση του δημόσιου με το πολιτικό.
Δηλαδή, αφαιρεί από τη συζήτηση την εκτός του πολιτικού περιοχή του δημόσιου, την περι-
οχή του συλλογικού, που είναι καθοριστική για την ανάπτυξη της άμεσης δημοκρατίας.

Αλλά ο κοινωνικός χώρος, ως χώρος της κοινωνικής ελευθερίας, δεν αποκλείει την εξουσία
εν γένει, αποκλείει την κρατική εξουσία. Πρέπει συνεπώς να διακρίνουμε τις δύο αυτές
μορφές εξουσίας: την κρατική και την κοινωνική. Και για να το κάνουμε θα χρειαστούμε τη
διάκριση των κοινωνικών σχέσεων σε δύο επίπεδα: το επίπεδο των σχέσεων παραγωγής της
κοινωνικής ζωής και το επίπεδο των σχέσεων αναπαραγωγής του κοινωνικού συστήματος.
Στην κρατικά συγκροτημένη κοινωνία, η διάκριση παίρνει την ακόλουθη μορφή:
(α) Η παραγωγή της κοινωνικής ζωής είναι το περιεχόμενο των προσωπικών και των οικονο-
μικών σχέσεων (β) Η αναπαραγωγή του κοινωνικού συστήματος διακρίνεται σε
(β1) αναπαραγωγή των κοινωνικών υποκειμένων που είναι το περιεχόμενο των ιδεολογικών
σχέσεων και (β2) αναπαραγωγή των κοινωνικών σχέσεων που είναι το περιεχόμενο των πο-
λιτικών σχέσεων. Έχουμε έτσι το τριαδικό σχήμα της κρατικής δημόσιας εξουσίας: οικονομι-
κή-ιδεολογική-πολιτική εξουσία. Θα αφήσουμε εκτός αυτής της συζήτησης το εξαιρετικά
σημαντικό θέμα της προσωπικής εξουσίας —συμπληρωματικής προς τη δημόσια εξουσία.

Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2011

Πορεία ανέργων - Αγωνιστική κοινή δράση ενάντια στην ανεργία

Απέναντι στον εκβιασμό της πείνας και της εξαθλίωσης, της ηττοπάθειας και της ατομικής ευθύνης και ενοχής οι εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι, Έλληνες και μετανάστες, είναι επιτακτική ανάγκη να αποκτήσουμε φωνή και πρόσωπο τώρα. Να πάψουμε να είμαστε ψηφία σε στατιστικές αναλύσεις, να συναντηθούμε μεταξύ μας, να σπάσουμε την απομόνωση και τον ατομισμό, να ζητήσουμε την αλληλεγγύη και την υποστήριξη από την κοινωνία, να συναντηθούμε με όλους τους εργαζόμενους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα που μάχονται να κρατήσουν τις δουλειές τους και όσα δικαιώματα απέμειναν.

Ήδη η ανεργία έχει εκτιναχθεί σε ποσοστό-ρεκόρ, 30% για το 2012 προβλέπει η ΓΣΕΕ, που μεταφράζεται σε περισσότερους από 1.000.000 ανέργους, χωρίς να υπολογίζονται οι νέοι που αναζητούν πρώτη φορά δουλειά, οι εργαζόμενοι της μαύρης εργασίας κλπ.

ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ

• Λιγότερη δουλειά, δουλειά για όλους. Μείωση του εργάσιμου χρόνου, χωρίς μείωση των αποδοχών.
• Επίδομα ανεργίας, για όλο το διάστημα της ανεργίας, στους άνεργους και υποαπασχολούμενους, που να καλύπτει όλες τις ανάγκες μας, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Προσμέτρηση του χρόνου ανεργίας στα συντάξιμα χρόνια.
• κατάργηση όλων των αντεργατικών νόμων που ελαστικοποιουν τις εργασιακές σχέσεις, απελευθερώνουν τις απολύσεις, καταργούν τις συλλογικές συμβάσεις και το βασικό μισθό.
• Δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων του ιδιοκτήτη της εταιρίας που πτωχεύει ή κλείνει.
• Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη όλων των ανέργων, κατάργηση του ορίου των ενσήμων για την σφράγιση των βιβλιαρίων
• Ελεύθερη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, ελεύθερη πρόσβαση σε κοινωνικά αγαθά γνώσης, ψυχαγωγίας και πολιτισμού.
• Να μην περάσουν οι εκβιασμοί των απολύσεων του κράτους και των εργοδοτών.

ΠΡΟΧΩΡΟΥΜΕ

Στις 15 Δεκέμβρη στις 18:00 σε συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος και πορεία προς το Υπ. Εργασίας (Πειραιώς).

Ο αγώνας ενάντια στα σχέδια των εργοδοτών, της κυβέρνησης του μαύρου μετώπου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ είναι αγώνας επιβίωσης. Ένας τέτοιος αγώνας προϋποθέτει συντονισμό, προετοιμασία, πρωταγωνιστές τους ίδιους τους άνεργους και θέληση να πάει μακριά χρησιμοποιώντας όλες τις μορφές αγώνα που ήρθαν στην επιφάνεια πρόσφατα αλλά και κάθε άλλη που η λαϊκή αυτενέργεια θα ανακαλύψει.
Ένας τέτοιος αγώνας μπορεί να ανοίξει δρόμους για γενικότερες εξελίξεις και ανατροπές
Με συναίσθηση της κρισιμότητας της εποχής, καλούμε
Τους ανέργους, τους νέους, τους εργαζόμενους και όλο το λαό
συλλογικότητες ανέργων
Τις φοιτητικές, μαθητικές συλλογικότητες
Τις λαϊκές συνελεύσεις και επιτροπές
Να συνεργαστούμε, να συμπορευθούμε, να συναγωνιστούμε, να πάρουμε τις τύχες στα χέρια μας.

ΚΑΝΕΝΑΣ ΑΝΕΡΓΟΣ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ
ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, Ε.Ε. και Δ.Ν.Τ. ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΟΛΟΙ

Πρωτοβουλία Ανέργων Περιστερίου 
Συνέλευση Ανέργων Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών
Δίκτυο Επισφαλώς Εργαζομένων Ανέργων
Ανοιχτή πρωτοβουλία ανέργων για τη δημιουργία Σωματείου Βάσης Ανέργων

Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2011

Η νέα γραμματική της πολιτικής ανυπακοής


Του BERNARD HARCOURT*

[...]Το συντακτικό που χρησιμοποιούν οι κριτικοί και οι ειδήμονες δεν φαίνεται πλέον να λειτουργεί. Δηλώσεις που υποστηρίζουν ότι το κίνημα «Καταλάβετε τη Wall Street» θα πρέπει να αποκτήσει μια ατζέντα ή, όπως η Wall Street Journal παρατήρησε υποτιμητικά, πρέπει να σταματήσει να επιδίδεται σε «ημέρες μάταιης οργής», δεν έχουν πλέον απολύτως κανένα νόημα. Είναι σαν αυτές οι γραμματικές διατυπώσεις να μην μπορούν να «ακουστούν» σωστά, δεδομένου του παραδείγματος του χωρίς ηγεσία κινήματος της νέας αντίστασης. Ηχούν όπως η αθόρυβη βοή στο A Thousand Plateaus των Ντελέζ και Γκουαταρί - ή, ίσως, όπως το περισσότερο γνωστό «mwa, mwa, mwa» στα καρτούν του Charlie Brown.

Αυτό ισχύει ακόμα και για τους συνοδοιπόρους τους. Έτσι, για παράδειγμα, όταν ο φιλόσοφος Peter Hallward υποστηρίζει στην εφημερίδα The Guardian ότι «θα πρέπει να μετατρέψουμε την πολεμική καθαρότητα του νέου σλόγκαν -''Είμαστε το 99%''- σε μία επιβλητική πολιτική άποψη», η σύνταξη δεν λειτουργεί: δεν είναι σαφές ποιοι είμαστε "εμείς", ούτε με ποιους είναι αντιμέτωπος ο Peter Hallward. Το «εμείς» συγκροτείται από διαμαρτυρόμενους στο Διαδίκτυο, αναγνώστες του Guardian, «ηγέτες» κάποιου κινήματος, ή κριτικούς; Η αίσθησή μου είναι ότι αυτό το είδος της δήλωσης είναι κατά κάποιο τρόπο άηχο και ελαφρώς χωρίς νόημα. Δεν μπορεί να «ακουστεί» σωστά πια.

Το πρόβλημα είναι, πρώτον, χωρικό. Κανονιστικές δηλώσεις για το «Καταλάβετε τη Wall Street» -αξιώσεις για το τι αυτό το κίνημα θα πρέπει να κάνει- δεν ακούγονται λειτουργικές, εκτός εάν ο ομιλητής έχει φυσική παρουσία στο χώρο της κατάληψης. Ο Peter Hallward δεν μπορεί πειστικά να πει σε κανέναν τι θα πρέπει να κάνει το «Καταλάβετε τη Wall Street» -όχι περισσότερο από όσο θα μπορούσε η Wall Street Journal- εκτός αν ο Hallward είναι «καταληψίας». Και δεν μπορείς να «καταλάβεις» τίποτα όταν κάθεσαι μπροστά στον υπολογιστή σου ή δημοσιεύεις ένα άρθρο. Δεν μπορείς να «καταλάβεις» εξ αποστάσεως.

Το δεύτερο πρόβλημα, που συνδέεται με το πρώτο, είναι ριζωματικό. Επειδή το κίνημα είναι ακέφαλο, δεν υπάρχει κανείς για να «μιλήσει σε», εκτός από τους συγκεντρωμένους διαδηλωτές στον υπό κατάληψη χώρο· και δεν υπάρχει τρόπος να «μιλήσει στους» διαμαρτυρόμενους, εκτός αν ο ομιλητής τοποθετεί τον εαυτό του στο κίνημα αντίστασης. Απλώς, κανείς δεν μπορεί να «μιλά για» το «Καταλάβετε τη Wall Street». Στο πλαίσιο αυτού του νέου πολιτικού παραδείγματος, η αντίσταση μπορεί να «ακουστεί» μόνο από το χώρο της κατάληψης, και μόνο τότε, μέσα από τη συντονισμένη φωνή της συγκροτημένης συζήτησης και της δυνητικής συναίνεσης.

Αλλά πέρα από αυτό, για να προσκομίσει μια λειτουργική κανονιστική πρόταση σχετικά με το «Καταλάβετε τη Wall Street», ο ομιλητής πρέπει να έχει σωματική συμμετοχή στο κίνημα. Δεν πρόκειται μόνο για τη φυσική παρουσία του, αλλά για την «κατάληψη» μιας θέσης, με την έννοια ότι η ατομική φαντασία του αποτελεί μέρος του κινήματος αντίστασης. Αυτό που χρειάζεται για να «κάνει κατάληψη», δεν είναι απαραίτητα μια σκηνή ή ένας υπνόσακος, ούτε καν μια αφίσα (αν και αυτά σίγουρα βοηθάνε), αλλά η αυτο-αντίληψη ότι είναι διαμαρτυρόμενος. Η απλή παρουσία δεν αρκεί. Η παρουσία δημοσιογράφων, οι επισκέψεις τουριστών, οι περιπολίες της αστυνομίας στο πάρκο, ή οι πολιτικοί που ισχυρίζονται ότι είναι ευαίσθητοι στα αιτήματα των διαμαρτυρόμενων, τίποτε από αυτά δεν θα υπήρχε, εάν κάποιοι δεν έκαναν το περαιτέρω βήμα να αντιληφθούν τους εαυτούς τους ως μέρος του κινήματος αντίστασης.

Υπάρχει μια τρίτη διάσταση του προβλήματος: μια συντακτική διάσταση. Η συμβατική συντακτική δομή των προτάσεων του τύπου «Οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν το xyz» στηρίζεται στην αξίωση μιας αρχής η οποία δεν φαίνεται πλέον να ισχύει. Είναι σαν οι καθιερωμένες μορφές γνώσης και εμπειρίας να μην μπορούν πλέον να παράγουν αληθείς δηλώσεις. Ο ισχυρισμός ενός οικονομολόγου, ενός πολιτικού, ενός ειδικού ή αρθρογράφου για το τι πρέπει να κάνει το «Καταλάβετε τη Wall Street» ώστε να πετύχει δεν είναι πλέον μία πλήρης νοήματος πρόταση, διότι οι συντάκτες των ισχυρισμών αυτών έχουν αποτύχει.

Αυτό φαίνεται να είναι ένα κεντρικό μήνυμα του κινήματος «Occupy»: οι φερόμενοι ειδικοί είναι ακριβώς αυτοί που μας οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση, την οποία τόσοι πολλοί αντιλαμβάνονται ως απαράδεκτη – μια κατάσταση συνεχώς αυξανόμενης ανισότητας, όπου οι 400 πλουσιότεροι Αμερικανοί έχουν μεγαλύτερη συνολική περιουσία από 150 εκατομμύρια Αμερικανούς που βρίσκονται στο κάτω μέρος της κοινωνικής πυραμίδας. Αυτό θεωρώ ότι είναι το κατευθυντήριο ιακωβίνικο πνεύμα αυτής της νέας μορφής πολιτικής ανυπακοής, αλλά χωρίς την ηγεσία των Ιακωβίνων. Και είναι ακριβώς αυτή η απουσία ηγεσίας που αναδεικνύει νέες συντακτικές προκλήσεις: εκείνοι που προσπαθούν να «καθοδηγήσουν» το «Καταλάβετε τη Wall Street» στη «σωστή κατεύθυνση» -είτε με το καλό είτε με το κακό- έχουν ήδη αποτύχει παταγωδώς και, ως εκ τούτου, δεν υπάρχει έγκυρη γραμματική στις δηλώσεις τους.

Αυτή η νέα συντακτική τάξη - και τα μέσα που συνοδεύουν τις γενικές συνελεύσεις, τα «ανθρώπινα μικρόφωνα» και οι χειρονομίες - έχει ριζικές επιπτώσεις. Η πρώτη επίπτωση είναι η παντελής εξάλειψη της χαρισματικής ηγεσίας. Αυτό είναι αποτέλεσμα όχι μόνο της απουσίας ηγεσίας, αλλά και του «ανθρώπινου μικρόφωνου» ως μορφή έκφρασης, επικοινωνίας και ενίσχυσης. Το «ανθρώπινο μικρόφωνο» αναιρεί το χάρισμα. Είναι όπως η ζωντανή μετάφραση: ο ομιλητής μπορεί να προφέρει μόνο πέντε έως οκτώ λέξεις προτού κλείσει το στόμα του, ενώ το συγκεντρωμένο πλήθος επαναλαμβάνει αυτά που είπε. Το αποτέλεσμα είναι η εκτόνωση της ρητορικής ορμής. Επίσης, εξωθείται το συγκεντρωμένο πλήθος να προφέρει λέξεις και επιχειρήματα με τα οποία μπορεί να μη συμφωνεί – κάτι που έχει επίσης το ευεργετικό αποτέλεσμα της «ουδετεροποίησης» της πολιτικής ορμής.

Δεύτερον, η νέα γραμματική δομή ανοίγει τον πολιτικό χώρο της κατάληψης σε πολλές φωνές, απόψεις και γνώμες - σε μια πολλαπλότητα «πολιτικών πεποιθήσεων». Για παράδειγμα, κάποιος θα μπορούσε να πει ότι είναι υπέρ των συνδικάτων, χωρίς απαραίτητα το ίδιο το κίνημα αντίστασης να είναι. Άλλος μπορεί να αντιταχθεί σ' αυτό και να υποστηρίξει ότι τα συνδικάτα είναι ιεραρχικά ιδρύματα που αναπαράγουν ή κρυσταλλώνουν νέες μορφές καταπίεσης. Με αυτή την έννοια, θα μπορούσε κανείς να φανταστεί μια μεγάλη ομάδα διαδηλωτών του «Occupy» να επιχειρηματολογούν για τη διαπραγμάτευση των συνδικάτων στο Wisconsin, αλλά δεν θα «είχε νόημα» για κανέναν να πει ότι το «Καταλάβετε τη Wall Street» είναι «υπέρ των συνδικάτων». Η γραμματική δομή αυτής της πρότασης δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει.

Η νέα σύνταξη επιτρέπει τη σύγκλιση πολλαπλών οπτικών και την επικάλυψη αλληλοαναιρούμενων, μερικές φορές, ιδεών, χωρίς τη λειτουργία κάποιου μηχανισμού αποκλεισμού. Μπορεί να υπάρξουν φιλοκυβερνητικοί διαμαρτυρόμενοι δίπλα σε αντικυβερνητικούς, για παράδειγμα, χωρίς το κίνημα αντίστασης να χρειάζεται να αποφανθεί «δικαστικά» για τη διαφορά μεταξύ τους. Όλες αυτές οι απόψεις μπορούν να ακουστούν, εφόσον οι φορείς τους έχουν φυσική παρουσία, καταλαμβάνοντας, αυτοπροσδιοριζόμενοι, και στη συνέχεια εκφράζοντας τη γνώμη τους όσον αφορά το «εμείς».

[...] Η κεντρική ιδέα του «να μην υπάρχει ηγεσία» είναι, φυσικά, μια από τις πιο αμφιλεγόμενες πτυχές του «Καταλάβετε τη Wall Street» και πηγή πολλών επικρίσεων - ακόμη και μεταξύ των φίλων και συνοδοιπόρων του παγκόσμιου κινήματος «Occupy». Η πιο συχνή αντίρρηση είναι ότι απλά παραλύει την πολιτική δράση. Ο Slavoj Zizek εξέφρασε αυτό το παράπονο σε σχέση με το κίνημα αντίστασης στην Ελλάδα, όταν έγραψε, τον περασμένο Αύγουστο:

«Στην Ελλάδα, το κίνημα διαμαρτυρίας αναδεικνύει τα όρια της αυτο-οργάνωσης: οι διαδηλωτές διατηρούν ένα χώρο εξισωτικής ελευθερίας, χωρίς κάποια κεντρική αρχή να τον ρυθμίζει, έναν δημόσιο χώρο όπου όλοι έχουν τον ίδιο χρόνο για να μιλήσουν και ούτω καθεξής. Όταν οι διαδηλωτές άρχισαν να συζητούν τι πρέπει να κάνουν στη συνέχεια, πώς να υπερβούν την απλή διαμαρτυρία, η άποψη της πλειοψηφίας ήταν ότι αυτό που χρειαζόταν δεν ήταν ένα νέο κόμμα ή μια απευθείας έφοδος για την κατάληψη της κρατικής εξουσίας, αλλά ένα κίνημα που θα επιδιώξει να ασκήσει πίεση στα πολιτικά κόμματα. Αυτό σαφώς δεν είναι αρκετό για να επιβάλει την αναδιοργάνωση της κοινωνικής ζωής. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται ένα ισχυρό όργανο ικανό να παίρνει γρήγορα αποφάσεις και να τις υλοποιεί με την απαραίτητη δριμύτητα».

Η έκκληση του Ζίζεκ για «ένα ισχυρό όργανο» που θα δρα με «την απαραίτητη δριμύτητα» είναι, φυσικά, αντίθετη στο χωρίς ηγεσία κίνημα αντίστασης – είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα λενινιστικό κόμμα πρωτοπορίας. Αλλά για εκείνους που προσελκύονται από το πρότυπο αυτό, αξίζει να υπογραμμιστεί ότι η έννοια του «ακέφαλου» μπορεί να ανοίξει πραγματικά ριζοσπαστικές δυνατότητες. Φαίνεται, πράγματι, ότι έτσι είναι. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, τουλάχιστον, τώρα ασχολούνται με τη συνομιλία, το διάλογο και τη βαθιά διερεύνηση, διαδικασίες σχεδόν ανύπαρκτες -υπό τις ίδιες οικονομικές συνθήκες- μόλις πριν από τρεις μήνες.

Όπως πρότεινα πριν, αυτό το νέο πρότυπο της «πολιτικής ανυπακοής» μπορεί να αποτελέσει τη μορφή αντίστασης στον τρόπο που κυβερνιόμαστε. Θα ήθελα να προσθέσω εδώ ότι, αποφεύγοντας ξεπερασμένες κομματικές πολιτικές και εξαντλημένες ιδεολογικές συζητήσεις, αυτό το είδος της αντίστασης μπορεί να ανοίξει πράγματι δυνατότητες. Μπορεί να χρησιμεύσει για να αντισταθούμε στις κρυσταλλωμένες μορφές ιεραρχίας και κυριαρχίας, οι οποίες τόσο συχνά είναι βαθιά εμπεδωμένες στις εναλλακτικές λύσεις, προτάσεις και ιδεολογίες που προσφέρονται.

Από αυτή την άποψη, ίσως αξίζει να επιστρέψουμε σε μερικά από τα θεωρητικά κείμενα που ακολούθησαν την εξέγερση του Μάη του 1968. Ο David Showalter μου επισήμανε ένα διορατικό απόσπασμα από μια συνέντευξη του Michel Foucault στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Όταν ρωτήθηκε αν, μετά την κριτική, υπάρχει «ένα στάδιο κατά το οποίο θα μπορούσαμε να προτείνουμε κάτι;», ο Φουκώ απάντησε:

«Η θέση μου είναι ότι δεν εναπόκειται σε εμάς να προτείνουμε. Μόλις κάποιος ''προτείνει'' -ένα λεξιλόγιο, μια ιδεολογία- μπορεί να έχει μόνο αποτελέσματα κυριαρχίας... Αυτά τα αποτελέσματα της κυριαρχίας θα επιστρέψουν και θα έχουμε και άλλες ιδεολογίες, λειτουργώντας με τον ίδιο τρόπο. Απλά, στον αγώνα τον ίδιο και μέσα από αυτόν θα προκύψουν θετικές συνθήκες».

Μόνο με την ανοιχτή αμφισβήτηση και τον αγώνα, «στο τέλος», πρότεινε ο Φουκώ, «οι δυνατότητες ανοίγουν». Και βέβαια φαίνεται ότι οι δυνατότητες έχουν ανοίξει. Υπάρχει μια συζήτηση σε εξέλιξη στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία δεν έχει ξανακουστεί ποτέ. Είναι το προϊόν, πιστεύω, αυτού του νέου προτύπου του χωρίς ηγεσία κινήματος κατάληψης. Είναι επίσης το αποτέλεσμα μιας νέας σύνταξης που αναπτύσσεται από μια εντυπωσιακή ομάδα μορφωμένων νέων που εκφράζονται με μια νέα πολιτική γραμματική. Σίγουρα, υπάρχει αρετή στο να διατηρείς την αμφισβήτηση ανοιχτή.

*Καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο

Μετάφραση: Κ.Χ.

Τα πλάγια γράμματα είναι από το πρωτότυπο

Πηγή: The Guardian

Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011

Καταγγελία για την εισβολή των ΜΑΤ στον Ελεύθερο Κοινωνικό Χώρο Nosotros

Η 6 Δεκέμβρη, από το 2008 είναι η μέρα του Αλέξη, των νέων και των κινημάτων. Αυτό, επιτάσσεται να το ανακόψει το κράτος και η αστυνομία, οργανώνοντας τα δικά της πολεμικά σχέδια, ώστε να την επιβάλλει ως δική της μέρα, όπως και κάθε 24ωρο της ζωής μας, άλλωστε.

Είναι γνωστή η «σοδειά» τους (…και) την Τετάρτη 6/12/2011 σε ξυλοδαρμούς, βασανισμούς διαδηλωτών, «προληπτικές» και… «κανονικές» προσαγωγές, συλλήψεις, κατηγορητήρια, δηλητηριασμένα χημικά σύννεφα, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη.

Οι συνάδελφοι των δολοφόνων Κορκονέα-Σαραλιώτη, με τσαμπουκά διατεταγμένων λακέδων, αθροισμένοι σε διμοιρίες ΜΑΤ, το μεσημέρι της Τετάρτης, εισέβαλαν, «έλεγξαν», παρατάχτηκαν και επιχείρησαν να επιβάλλουν τη βία και το κράτος στον ανοιχτό και ελεύθερο Κοινωνικό Χώρο Nosotros.

Να μιλήσουμε για κατάλυση στοιχειωδών δικαιωμάτων και οικιακού ασύλου, που, τυπικά, προστατεύουν ως και οι «φιλελεύθερες» και «διαφωτιστικές» αξίες, τα συντάγματα και οι νόμοι τους, είναι αναγκαίο, σε χρόνους επιστροφής σε μεσαιωνικές φεουδαρχίες με «υπουργήματα» που νέμονται από κοινού κρατικά απολοιφάδια της «γενιάς του Πολυτεχνείου» και της «Μεταπολίτευσης» μαζί με χουντικούς και σκέτα φασίστες.

Αντίθετα, βρίσκουν περιττό ακόμη και να καταγράψουν στοιχειωδώς το «συμβάν» τα «μέσα ενημέρωσης» και τα γνωστά τους «δημοσιογραφικά» λελέκια. Στη δική τους χαρτογράφηση, ελευθερία εγγράφεται μόνο στις αγορές, τα κεφάλαια, εμπορεύματα, καπιταλιστές, κυρίαρχους και τους μισθοφόρους αυτών, το «νόμο και την τάξιν». Για τα άτομα, τις συλλογικές θεσμίσεις και αντιθεσμούς, την κοινωνία και τους χώρους της ...«απλά» δεν περισσεύει!

Δεν καταγγέλλουμε «απλά» το συγκεκριμένο συμβάν, αλλά τους λέμε ότι θα μας βρίσκουν συνέχεια μπροστά τους μαζί με τον κόσμο της δουλειάς, της επισφάλειας, της ανεργίας, γιατί όπου παραβιάζονται οι χώροι της ελευθερίας σταματά η ζωή κι απλώνεται ο ζωτικός χώρος του άρχειν των εκμεταλλευτών-δυναστών.

εργατική εφημερίδα ΔΡΑΣΗ

Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου 2011

Εκδήλωση της ΔΡΑΣΗΣ για τη στήριξη της απεργίας των Χαλυβουργών

Νίκη στους απεργούς της Χαλυβουργίας

Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 
Ώρα 7:00μμ

Η αλληλεγγύη σε μια από τις πιο σκληρές απεργίες των τελευταίων χρόνων θα είναι έμπρακτη.

Η νίκη των απεργών της Χαλυβουργίας θα είναι νίκη όλων των εργαζόμενων. Και θα νικήσουν παρά την επίθεση της εργοδοσίας και την αποσιώπηση του αγώνα τους από τα ΜΜΕ. 

- Συζητάμε με τους απεργούς της Χαλυβουργίας στο Βοτανικό.

- Συγκεντρώνουμε τρόφιμα μακράς διάρκειας για τους απεργούς.

- Ενισχύουμε οικονομικά τον αγώνα, διασκεδάζοντας στο λαϊκό γλέντι που διοργανώνουμε την ίδια ημέρα.

Ελεύθερος Κοινωνικός Χώρος Βοτανικός Κήπος

Εργατική εφημερίδα ΔΡΑΣΗ

Πληροφορίες για το χώρο: http://votanikoskipos.blogspot.com/

Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011

Ψήφισμα των απεργών της Ελληνικής Χαλυβουργίας: Σκλάβοι για τα κέρδη των βιομηχάνων δεν θα γίνουμε!

Συνάδελφοι εργάτες 

Ο βιομήχανος Μάνεσης έδειξε για ακόμα μια φορά το πρόσωπο που έχουν όλοι οι βιομήχανοι. Έκανε άλλες 16 απολύσεις την ώρα που διαδηλώναμε μπροστά στο Υπουργείο, μετά από 32 μέρες απεργίας. Είναι αδίστακτοι αλλά και τρομοκρατημένοι.

Νομίζουν ότι μπορούν να μας φοβίσουν, ότι μπορούν να μας λυγίσουν.

Κύριοι βιομήχανοι, εμείς δεν είμαστε σαν τους ανθρώπους σας! Για το χαλυβουργό δεν έχει γυρισμό! 35 μέρες απεργίας είναι μεγάλο σχολείο! Είναι πανεπιστήμιο που δεν έχετε πάει!
Βιoμήxανε Μάνεση. Η γενική συνέλευση των χαλυβουργών σου απαντάει!

Άκουσέ το καλά! Είμαστε όλοι απολυμένοι! Πίσω στη δουλειά θα γυρίσουμε όλοι! Σκλάβους δεν θα μας κάνεις! Έλα εσύ μέσα στη φωτιά και το σίδερο για 500 ευρώ!

Συνάδελφoι εργάτες, εργαζόμενοι

Στην Ελληνική Χαλυβουργία, οι βιομήχανοι με την μαύρη κυβέρνησή τους δοκιμάζουν την αντοχή όλης της εργατικής τάξης.
Αν σπάσουμε εμείς δεν θα αφήσουν τίποτα όρθιο! Αν εδώ σπάσουν τα μούτρα τους τίποτα δεν θα είναι το ίδιο!

Τη δύναμη που μας δίνετε δεν πρόκειται να την προδώσουμε! Δεν κατεβήκαμε σε τέτοιο σκληρό αγώνα για να περάσουμε την ώρα μας! Για να τα διπλώσούμε στις δυσκολίες και τις απειλές. Υπερασπιζόμαστε τη ζωή μας και το ψωμί των παιδιών μας!

Θα γυρίσουμε μόνο αν νικήσουμε! Για αυτό σας θέλουμε στο πλευρό μας, πιο κοντά στον αγώνα.
Σε όλα τα εργοστάσια ετοιμάζονται να κάνουν τα ίδια, σε αρκετά ξεκίνησαν κιόλας εκ περιτροπής εργασία, διήμερα, τριήμερα, μειώσεις μισθών πάνω από 30%, απολύσεις, απλήρωτοι για μήνες.
Οι βιομήχανοι κλιμακώνουν την επίθεσή τους .. Και οι εργάτες θα κάνουμε το ίδιο! Εμείς είμαστε πιο δυνατοί! Και είμαστε ακόμα στην αρχή!
.
Η γενική συνέλευση των απεργών Χαλυβουργών καλεί σε σύσκεψη τη Δευτέρα 5/12/2011 και ώρα 10:30 π.μ. στο Εργατικό Κέντρο Eλευσίνας: Όλα τα σωματεία του Θριασίου. Eργoστασιακές επιτροπές, επιτροπές αγώνα, λαϊκές επιτρoπές, συλλόγoυς. Κάθε τίμιο συνδικαλιστή που αντιστέκεται.

Είναι προσκλητήριο αγώνα, να μην λείψει κανείς!

Να οργανώσουμε την απάντησή μας;. Να προκηρύξουμε και να οργανώσουμε με όλες μας τις δυνάμεις:

• 24ωρη Απεργία για όλο το Θριάσιο για την Παρασκευή 9 Δεκέμβρη.
• Μεγάλη συγκέντρωση έξω από την πύλη της Χαλυβουργίας.

Να βροντοφωνάξουμε: Κάτω τα χέρια από τα δικαιώματά μας που κατακτήθηκαν με αίμα. Σκλάβοι για τα κέρδη των βιομηχάνων δεν θα γίνουμε!

Συνάδελφοι εργάτες

Μην ακούτε τα ψέματα των βιομηχάνων και των ανθρώπων τους, δεν θα δουλεύουν αυτοί με μισθούς πείνας, δεν θα βρεθούν αυτοί στην ανεργία! Αυτοί πληρώνονται καλά για τη βρώμικη δουλειά τους! Μην τους φοβάστε, είναι ανίσχυροι όταν οι εργάτες πάρουν απόφαση για αγώνα!

Η νίκη των χαλυβουργών, νίκη όλων των εργατών!

Η γενική συνέλευση των εργατών της Ελληνικής Χαλυβουργίας. Ασπρόπυργος 

4/12/2011

Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011

ΦΑΚΕΛΟΣ: ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ




Άμεση Δημοκρατία: Ο τόπος ανάμεσα στο σωστό και στο λάθος
Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΩΣΤΑΓΙΩΡΓΟΥ





Να μην γίνει η εξέγερση μια στιγμή της κυριαρχίας
Του Μ.Γ.





Χώροι και άνθρωποι
Του ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΜΑΓΟΥΛΑ




Πότε ήρθες;
Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΣΤΑ







Η πλατεία Συντάγματος και το πρόταγμα της Άμεσης Δημοκρατίας
Του ΜΑΚΗ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΤΟΥ




Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2011

Επαναστατικός μετασχηματισμός της κοινωνίας, όχι εθνικοπατριωτικά μέτωπα - Ανοικτή επιστολή προς κάθε ενδιαφερόμενο


Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΟΔΑΚΗ*

Καθώς η βαθύτερη μέχρι σήμερα κρίση και ύφεση του καπιταλισμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, έχει οδηγήσει σε μια ανείπωτη εξαθλίωση και έναν εκβαρβαρισμό της κοινωνίας σε διεθνές επίπεδο, και έχει φτάσει στα άκρα τις καταστροφικές επιπτώσεις του συστήματος πάνω στο οικοσύστημα, γίνεται πλέον σαφές ότι οι φορείς του κεφαλαίου και οι θιασώτες του καπιταλισμού βιάστηκαν να θριαμβολογήσουν για την πλανητική κυριαρχία του κεφαλαίου και το «τέλος της ιστορίας».

Αποδεικνύεται πλέον στην πράξη, αλλά και από μια πληθώρα αναλύσεων, ότι η αγορά δεν μπορεί να διασφαλίσει την άριστη κατανομή των πλουτοπαραγωγικών πόρων, ούτε την ουσιαστική ελευθερία επιλογών για τους πολίτες, και ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δεν μπορεί (πλέον) να διασφαλίσει την κοινωνική ευημερία και την αρμονική συμβίωση μέσα στη φύση. Η κρίση και τα πολλαπλά αδιέξοδα του καπιταλισμού μαρτυρούν πλέον ότι το σύστημα αυτό δεν είναι οικονομικά, κοινωνικά και οικολογικά βιώσιμο. Αν και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο μιας οικονομικής ανάκαμψης, που αναπόφευκτα θα είναι σε βάρος του ανθρώπου και της φύσης, μπορούμε ωστόσο να υπογραμμίσουμε την προφανή αποτυχία του συστήματος να διασφαλίσει τις συνθήκες μιας ουσιαστικά βιώσιμης ανάπτυξης. Αν, αντίθετα, κάποιοι (το κεφάλαιο και οι ιδεολογικοί του εκφραστές) θεωρούν ότι το σύστημα αυτό είναι βιώσιμο, δεν έχουν παρά να το αποδείξουν, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι έμπρακτα το πλήρες κόστος της κρίσης και της ανάκαμψης.

Η χώρα μας, έχοντας εγκλωβιστεί σε ένα φαύλο κύκλο υπερχρέωσης και οικονομικής ύφεσης, αποτελεί ακραίο παράδειγμα των καταστροφικών επιπτώσεων της κρίσης. Η κυβέρνηση του αστικού μπλοκ εξουσίας, εκφράζοντας τα συμφέροντα του διεθνικού χρηματιστικού κεφαλαίου, επιχειρεί μάταια να διαχειριστεί το πρόβλημα, αναζητώντας οικονομική διέξοδο μέσω μιας ληστρικής και καταστροφικής αφαίμαξης, όχι μόνο των εργαζομένων, αλλά και των πολύτιμων πλουτοπαραγωγικών πόρων που διαθέτει η χώρα («γη και ύδωρ», ήλιο και αέρα).

Και ενώ, μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, γίνεται σαφές ότι η κοινωνία (διεθνώς) θα πρέπει να επανεξετάσει εκ βάθρων το ζήτημα της κοινωνικής οργάνωσης, με ό, τι αυτό περιλαμβάνει (στόχους, μορφές οργάνωσης, κίνητρα, θεσμούς), η μυωπική οπτική του κεφαλαίου που επιβάλλεται ως κυρίαρχη ιδεολογία εξακολουθεί να ωθεί τους κυρίαρχους κύκλους στις ίδιες παλιές συνταγές που οδήγησαν στα σημερινά κρισιακά αδιέξοδα. Παρεμποδίζεται παντοιοτρόπως ο αναγκαίος επαναστατικός μετασχηματισμός της κοινωνίας σε μια κομμουνιστική κατεύθυνση, ώστε να αναδιοργανωθεί πάνω στη βάση αρχών συνεργασίας και αλληλεγγύης και με στόχο την ικανοποίηση των πραγματικών κοινωνικών αναγκών, ενώ προωθούνται αναδιαρθρώσεις σε όλα τα επίπεδα που στοχεύουν σε μια αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Αλλά κάτι τέτοιο στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσε να διασφαλίσει την επιβίωση μιας μεμονωμένης μονάδας (ή μερίδας) του κεφαλαίου, όχι όμως και τη συνολική ανάκαμψη της οικονομίας και το ξεπέρασμα της κρίσης. Και ας σημειωθεί εδώ ότι η λογική του ανταγωνισμού μπορεί εύκολα να παραπέμψει και σε έναν ανταγωνισμό με άλλα (μη οικονομικά) μέσα. Ταυτόχρονα, επιβάλλονται μεταρρυθμίσεις που συρρικνώνουν τη σφαίρα των κοινών (δημόσιων) πόρων και αγαθών για να προωθηθούν οι ιδιωτικοποιήσεις και να δημιουργηθεί ένα ευρύτερο πεδίο στις ανεξέλεγκτες δυνάμεις της αγοράς οι οποίες έχουν οδηγήσει στη σημερινή καταστροφή. Τη στιγμή που θα πρέπει να είναι πλέον αντιληπτό ότι, είναι κοινωνικά απαράδεκτο να επιτρέπεται σε αδίστακτους τοκογλύφους, σε ανεξέλεγκτους κερδοσκόπους, στις «αγορές» (που αποκτούν πλέον μια φαντασιακή υπόσταση, ως ιπτάμενα ίσως ζόμπι, για να αποκρύψουν τους πραγματικούς κερδοσκόπους!) και σε ιδιωτικούς «οίκους πιστωτικής αξιολόγησης» να στερούν το ψωμί από το τραπέζι της εργατικής οικογένειας, να οδηγούν ολόκληρες οικονομίες σε χρεωκοπία και την πλειοψηφία του πληθυσμού σε τεράστια αβεβαιότητα και απόγνωση. Και είναι πλέον επίσης σαφές ότι δεν πρέπει να επιτραπεί η παραπέρα υπονόμευση και καταστροφή του οικοσυστήματος από τις ανεξέλεγκτες δυνάμεις της αγοράς και του κέρδους.

Στη χώρα μας, η κυβέρνηση του αστικού μπλοκ εξουσίας, ακολουθώντας τις διεθνείς προσταγές του κεφαλαίου και χωρίς καμιά ουσιαστική κοινωνική νομιμοποίηση, προχωρά, παρά τις αντιστάσεις, σε μια εντεινόμενη λιτότητα και αφαίμαξη σε βάρος των εργαζομένων, και σε διατεταγμένες, ακόμα πιο καταστροφικές μεταρρυθμίσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο νέος νόμος (4009/2011) για τα πανεπιστήμια, τα οποία αντιμετωπίζονται, όχι ως φωτεινός σηματοδότης των κοινωνικών εξελίξεων και των αναγκαίων αλλαγών, αλλά ως πεδίο επιχειρηματικού πειραματισμού και κεφαλαιακής συσσώρευσης. Ενώ οι δυνάμεις της αγοράς έχουν καταφανώς χρεοκοπήσει και έχουν τη βασική ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση, ο νέος νόμος επιχειρεί να εισαγάγει στα πανεπιστήμια, όπως-όπως, όχι μόνο τα αγοραία (ιδιωτικο-οικονομικά) κριτήρια, αλλά και τους παράγοντες τις αγοράς, για να ξεχαρβαλώσει τελικά και να παραδώσει τα πανεπιστήμια βορά στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Η δημόσια παιδεία και το δημόσιο πανεπιστήμιο αντιμετωπίζουν μια θανάσιμη απειλή!

Ο κυβερνητικός/εργοδοτικός συνδικαλισμός, και στην περίπτωση αυτή και γενικότερα, παίζει ένα ρόλο υποστηρικτικό στην επιβολή της ολέθριας αυτής πολιτικής, και οι εργαζόμενοι θα πρέπει να γυρίσουν τις πλάτες στους φορείς αυτών των μηχανισμών και να πολεμήσουν τέτοιες πρακτικές.

Τα ΜΜΕ αποτελούν έναν ακόμα πιο σημαντικό μηχανισμό επιβολής της κυρίαρχης πολιτικής. Ένα κρίσιμο μηχανισμό διαχείρισης της πληροφορίας, προώθησης των κυρίαρχων επιλογών και συμφερόντων, συσκότισης των αιτίων της σημερινής κατάστασης, διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, και χειρισμού του υποκειμενικού παράγοντα (των προσδοκιών) που, σε μια χαώδη καπιταλιστική οικονομία, ορισμένοι θεωρούν ότι έχει έναν απόλυτα καθοριστικό ρόλο. Ως τέτοια, είναι ανεπίτρεπτο πλέον να λειτουργούν με τον αποκλειστικό έλεγχο ορισμένων κρατικών ή ιδιωτικών φορέων, με καριερίστες δημοσιογράφους, και όχι κάτω από έναν άμεσο κοινωνικό έλεγχο.

Μέσα στον ορυμαγδό αυτών των εξελίξεων, των καταθλιπτικών επιπτώσεων της κρίσης, και την πολυπλοκότητα των κοινωνικών αντιθέσεων και της ταξικής πάλης, αναδεικνύεται μια ευρεία γκάμα επιλογών, προτάσεων διεξόδου, και πολιτικών προοπτικών. Από τη μια μεριά, οι δυνάμεις του διεθνικού κεφαλαίου προσπαθούν, με σχεδόν ομοιόμορφο τρόπο και παντού, να επιβάλλουν την ίδια χρεοκοπημένη συνταγή ως φάρμακο για την ασθένεια που η ίδια δημιούργησε. Από την άλλη μεριά, η κυρίαρχη ιδεολογία εμφανίζεται πανίσχυρη στη συσκότιση του πραγματικού προβλήματος. Και το ζήτημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα, πέρα από εθνικά σύνορα, είναι πρωτίστως κοινωνικό, ζήτημα δηλαδή κοινωνικής οργάνωσης. Η ανεπαρκής συνειδητοποίηση αυτού του γεγονότος οδηγεί σε μια σειρά παραπλανητικές προτάσεις και πολιτικές επιλογές. Τα διεθνή κέντρα του κεφαλαίου, για παράδειγμα, στοχοποιούν την Ελλάδα ή τη μετατρέπουν σε μαύρο πρόβατο της Ευρωζώνης. Αντίθετα, η κατάσταση αυτή οδηγεί ορισμένους στο εσωτερικό σε διάφορα συνομοσιολογικά σενάρια ενάντια στο «ξένο κεφάλαιο» ή τον «εξωτερικό παράγοντα». Κάποιοι φαντάζονται μάταια ότι η αναμόρφωση των θεσμών της ΕΕ, και όχι η αποδέσμευση και η διάλυσή της, θα μας έδινε λύση στο πρόβλημα. Άλλοι θεωρούν ότι οι εκλογές θα μπορούσαν να δώσουν μια ουσιαστική διέξοδο, αλλά παραβλέπουν το γεγονός ότι ο ίδιος ο κοινοβουλευτισμός αποτελεί ένα σημαντικότατο μέρος, και όχι τη λύση, του προβλήματος.

Μέσα στις κρίσιμες σημερινές συνθήκες, αρκετοί είναι εκείνοι που θεωρούν, με τον ένα ή άλλο τρόπο, ότι το πρώτιστο σήμερα είναι η σωτηρία της χώρας (της πατρίδας), και δεν είναι τυχαίο που τελευταία εμφανίζονται συχνά διάφορα (δεξιά και αριστερά) εθνικά, λαϊκά, ή παλλαϊκά μέτωπα, και προτείνεται η οργάνωση και ανάπτυξη ενός νέου ΕΑΜ για την αντιμετώπιση του προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα. Αλλά δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι, και οι μνημονιακές πολιτικές βάρβαρης λιτότητας που ακολουθήθηκαν το προηγούμενο διάστημα, εφαρμόστηκαν με την επίκληση της ανάγκης σωτηρίας της πατρίδας. Στη σημερινή συγκυρία, η εθνικο-πατριωτική ρητορεία και ο (δεξιός και αριστερός) λαϊκισμός βρίσκονται σε έξαρση, αλλά από τη μεριά τουλάχιστον της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος θα πρέπει να αποφευχθούν τέτοιες πλειοδοσίες και να αντιμετωπιστεί το ζήτημα με μεγαλύτερη περίσκεψη. Χωρίς να υποτιμούμε το εθνικό στοιχείο, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η υποταγή του ταξικού στο εθνικό συνιστά μια επικίνδυνη επιλογή. Αρκεί εδώ να θυμηθούμε ότι, μια τακτική ταξικής συνδιαλλαγής οδήγησε τους πολιτικούς φορείς της Αριστεράς σε μια καταστροφική εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους των αρχών του 20ού αιώνα. Στη χώρα μας, παρά τις ανεκτίμητες θυσίες και την πολύτιμη εμπειρία που προσέφερε το ΕΑΜ, λόγω ακριβώς των στοχεύσεων και της φυσιογνωμίας του, οδήγησε τελικά, με βασική ευθύνη ορισμένων πολιτικών φορέων, στην ολέθρια Συμφωνία της Βάρκιζας.

Αν χρειάζεται ένα μέτωπο για την αντιμετώπιση της λαίλαπας του κεφαλαίου, αυτό δεν μπορεί παρά να είναι το μέτωπο της εργατικής τάξης που οργανώνεται αργά, αλλά σταθερά, με στόχο την αντεπίθεση και την κοινωνική απελευθέρωση. Και απ’ αυτή τη σκοπιά, είναι προτιμότερα τα αργά αλλά σίγουρα βήματα από το να κάνεις δύο βήματα μπροστά για να αναγκαστείς στη συνέχεια να κάνεις τρία βήματα πίσω. Αλλά όταν, «ποτάμι φουσκωμένο, η οργή του λαού» κυλήσει πάνω από τα συντρίμμια του καπιταλισμού, θα σαρώσει, όχι μόνο τις κοινωνικοπολιτικές δομές του συστήματος, αλλά και όλες τις μικρές και μεγάλες γραφειοκρατίες, όλους τους φωνακλάδες και δημαγωγούς, όλους τους πατριδοκάπηλους και τους αυτόκλητους εθνοσωτήρες, και όλες τις αυτόκλητες κομματικές «πρωτοπορίες».

Όλοι εμείς που είμαστε και αισθανόμαστε κομμάτι αναπόσπαστο της εργατικής τάξης, και όχι κάποιας ελιτίστικης πρωτοπορίας, δεν έχουμε πάρα, με τη δουλειά ίσως του μυρμηγκιού, με τις μικρές ή μεγαλύτερες δυνάμεις μας, να συμβάλουμε στη μελέτη και την κατανόηση της σημερινής κατάστασης, στην ενοποίηση των δυνάμεων της εργατικής τάξης, και στην «από τα κάτω» κινητοποίηση της για τη ριζική αλλαγή της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων.

*Καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο Πολυτεχνείο Κρήτης